اهميت صله رحم در اسلام
«صله ارحام» به معنی ارتباط با خويشاوندان است که از واجبات دينی شمرده می شود و قطع آن حرام است. صله رحم در اصطلاح عبارت است از هر کاری که موجب پيوند خويشان می شود، هرچند کار کوچکی مانند نيکو سلام کردن يا جواب دادن سلام يا دادن جرعه‌ای آب به خويشاوندان باشد. به طور کلی به هرگونه عملی که از روی لطف و احسان باشد و سبب تحکيم روابط عاطفی ميان ايشان شود، صله رحم گفته می شود و در مقابل به هر نوع بی اعتنايی در برابر خواسته‌های مشروع خويشاوندان و ادا نکردن حقوق آنان قطع رحم می گويند که به کدورت و ايجاد فاصله ميان آنها می انجامد.
در رساله حقوق امام سجاد(ع) ، حقوق ارحام متعدد و متنوع است و برحسب ميزان قرابت و پيوند نسبی ايشان تنظيم می شود. واجب‌ترين اين حقوق، حق مادر و پس از آن حق پدر و در مرحله سوم حق اولاد و در مرحله بعد حق برادران است. براين اساس، حقوق ديگر خويشان بر پايه قرابت آنها تعيين می شود.
مادر، مظهر عاطفه و سرشار از محبت است. اوست که با رأفت و مهر خود محيط خانه را دلچسب می کند و اوست که در چهارديواری خانه، مدينه فاضله می سازد و به پرورش و سازندگی کودک می پردازد. مادر است که انسان‌هايی شرافتمند و مفيد برای جامعه می پرورد. مادر سرچشمه فضيلت است و تقوای عملی و ايمانی او راهنمای اعضای خانه است. امام صادق(ع) می فرمايد: شخصی نزد پيامبر اکرم(ص) آمد و گفت: يا رسول‌الله! به چه کسی نيکی کنم؟ حضرت فرمود: به مادرت. پرسيد: پس از او به چه کسی؟ پيامبر پاسخ داد: به مادرت. برای بار سوم آن شخص پرسيد: سپس به چه کسی نيکی کنم؟ حضرت فرمود: به مادرت. ديگر بار پرسيد: پس از مادر به چه کسی خوبی کنم؟ رسول خدا(ص) فرمود: به پدرت.
شخصی محضر امام صادق(ع) رسيد و عرض کرد: پدری دارم که بسيار پير و ناتوان است؛ او را به دوش می گيرم و برای قضای حاجت بيرون می برم. امام فرمود: هرچه می توانی به پدرت خدمت کن و حتی لقمه در دهان او بگذار که اين کار وسيله نجات تو از آتش دوزخ خواهد بود.
از ديدگاه ائمه اطهار(ع) صله رحم با خويشاوندی که در عرف مردم جاری است متفاوت می باشد، زيرا از نظر پيامبر اکرم(ص) افراد اگر در چهل پشت به هم برسند باز خويشاوند محسوب می شوند. امام صادق(ع) نيز می فرمايند: «اگر چهل قدم با مؤمنی معاشرت کنيد نسبت به يکديگر حق و مسئوليت پيدا می کنيد و در قيامت خداوند در اين‌باره از بندگانش سؤال می کند.»
دین مبین اسلام ، يکی از کارکردهای صله‌رحم را زيادی رزق و مال و دفع فقر دانسته و پيامبر اکرم فرموده‌اند صله‌رحم باعث زيادی عمر و از بين رفتن فقر می شود.
از عواملي که به تضعيف يا قطع پيوندهای خويشاوندی می انجامد می توان به موارد زیر اشاره کرد :
1-پذيرايي‌های پرهزينه و پر زحمت
2- فساد اخلاقی و گرايش به ناهنجاری ها در برخی خويشاوندان
3-ثروت و موقعيت اقتصادی و تجمل‌پرستی
4-آپارتمان‌نشينی و کوچک شدن فضای سکونت خانواده‌ها
5- غيبت و ديگر گناهان زبانی نظیر تمسخر و عيب‌جويی ، که در بسياری موارد زمينه‌ای براي از بين بردن حقوق و آبروي مردم می شود.
بنابراين بهتر است در گفت‌وگوی بين خويشاوندان مسائلی چون حفظ شخصيت مردم و عدم افشاء عيوب خود و ديگران و احترام بزرگترها رعايت شود. گفت‌وگوهای فاميلی می تواند حول محور درس آموختن از يکديگر، مشورت و استفاده از تجارب بزرگان فاميل باشد.
6- ارتباطات مجازی «اينترنت، تلفن همراه، پيامک» به جای ارتباطات چهره به چهره
صله‌رحم باید برگرفته از روش و بينش قرآنی و دينی باشد.براي رونق صله رحم نيازمند دوري از تجمل‌گرايی و فردگرايی و پيوستن به باورهای مذهبی و اخلاقی هستيم، بايد تلاش شود تا سبک زندگی اسلامی دوباره احيا شود.
منبع : سایت ” پژوهه ” به آدرس ” http://pajoohe.ir “
