اللهم عجل لولیک الفرج، السلام علیک یا صاحب الزمان(عج)،الّلهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و عَجّل فَرَجَهم

آیات حجاب

مسأله حجاب به عنوان یک ارزش مورد توجه اسلام و اهل بیت بوده است. حجاب همچون صدفی گوهر وجود بانوان را در دل خود محفوظ می‌دارد و سدی در برابر نگاه نامحرمان است؛ در حقیقت حجاب پاسبان، محافظ و هادی برای زنان است؛ حجاب حریم خصوصی را مستحکم می‌کند به این معنا دزدان حرمت‌ها نمی‌توانند به عفاف زنان تجاوز کنند. چنانچه هر دستی را از گنجینه‌های بانوان کوتاه می‌کند؛ الماسی که در یک بوتیک بزرگ محافظت می‌شود و دسترسی به آن کار محال است؛ با این نگاه به حجاب، هیچگاه حجاب اجباری نمی‌شود؛ حجاب زیباست هدیه‌ای که آنقدر گرانمایه است که خداوند چند آیه از قرآن کتاب آسمانی را به آن اختصاص داده است و این مهم تنها یک معنا دارد که زنان در پیشگاه خداوند صاحب مقام والایی هستند و در صورتی که به دستورات الهی عمل کنند بهترین جایگاه‌ها را از آن خود خواهند کرد؛  به همین دلیل آیات و روایات زیادی در این زمینه وجود دارد[۱].

سه آیه از آیات قرآن به آیات حجاب مشهورند که در این میان آیه ۳۱ سوره نور مشهورتر است[2] :

آیه ۳۱ سوره نور

وَ قُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ یغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِ‌هِنَّ وَ یحْفَظْنَ فُرُ‌وجَهُنَّ وَ لَایبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَ لْیضْرِبْنَ بِخُمُرِ‌هِنَّ عَلَیٰ جُیوبِهِنَّ وَ لَایبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ… وَ لَایضْرِ‌بْنَ بِأَرْ‌جُلِهِنَّ لِیعْلَمَ مَا یخْفِینَ مِن زِینَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَی اللهِ جَمِیعًا أَیهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿۳۱﴾

و به زنان با ایمان بگو: «دیدگان خود را [از هر نامحرمی‌] فرو بندند و پاكدامنی ورزند و زیورهای خود را آشكار نگردانند مگر آنچه كه طبعاً از آن پیداست. و باید روسری خود را بر گردن خویش [فرو] اندازند، و زیورهایشان را جز برای شوهرانشان یا پدرانشان… آشكار نكنند؛ و پاهای خود را [به گونه‌ای به زمین‌] نكوبند تا آنچه از زینتشان نهفته می‌دارند معلوم گردد. ای مؤمنان، همگی [از مرد و زن‌] به درگاه خدا توبه كنید، امید كه رستگار شوید.
خُمُر، جمعِ خِمار، به معنای مقنعه یا روسری زنان است.[3] طبق گزارش‌های مفسران و اشارات حدیثی، زنان پیش از نزول این آیه روسری را از پشت گوش‌ها رد می‌کردند و آن را به پشت خود می‌انداختند، به طوری که گوش‌ها و گردن و گریبان آن‌ها نمایان بود. در این آیه به آن‌ها دستور داده شده است که روسری‌هایشان را به گونه‌ای بپوشند که گریبان و مقابل سینه آن‌ها را بپوشاند؛ یعنی، دو طرف آن را از راست و چپ به جلو آورند تا همه این قسمت‌ها پوشیده شود.[4] در واقع، زنان موی سر خود را می‌پوشانده‌اند اما اینک آیه در مقام بیان حد پوشش، از لزوم پوشاندن گردن و سینه سخن گفته ولی از پوشاندن چهره سخنی به میان نیاورده است.[5]

آیه ۵۳ سوره احزاب

وَ إِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِن وَرَ‌اءِ حِجَابٍ ذَٰلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ ﴿۵۳﴾

و چون از زنان [پیامبر] چیزی خواستید از پشت پرده از آنان بخواهید؛ این برای دلهای شما و دلهای آنان پاكیزه‌تر است.
این آیه نیز به سبب ذکر واژه حجاب در آن، به «آیه حجاب» معروف است و حکم حجاب در آن به همسران پیامبر(ص) اختصاص داشته و دیگر زنان مسلمان را دربرنمی‌گرفت. برخی فقیهان اهل سنت آیه را عام دانسته و حکم حجاب را شامل سایر زنان مسلمان نیز دانسته‌اند.[6]

آیه ۵۹ سوره احزاب

یا أَیهَا النَّبِی قُل لِّأَزْوَاجِكَ وَ بَنَاتِكَ وَ نِسَاءِ الْمُؤْمِنِینَ یدْنِینَ عَلَیهِنَّ مِن جَلَابِیبِهِنَّ ذَٰلِكَ أَدْنَیٰ أَن یعْرَفْنَ فَلَا یؤْذَینَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُوراً رَّحیمًا ﴿۵۹﴾
ای پیامبر، به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنان بگو: «پوشش‌های خود را بر خود فروتر گیرند. این برای آنكه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند [به احتیاط] نزدیكتر است، و خدا آمرزنده مهربان است.

با نزول این آیه، به همسران و دختران پیامبر(ص) و زنان با ایمان دستور داده شد خود را با جِلباب بپوشانند (یُدْنینَ عَلَیهِنَّ مِن جَلابیبِهِنَّ) تا شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند. لغت‌شناسان و مفسران، برای جلباب معانی مختلفی ذکر کرده‌اند، از جمله: لباس فراگیر از سر تا پا مانند چادر، لباسی فراخ که زن روی لباس‌هایش می‌پوشد و تا قدمهایش را فرامی‌گیرد، ملحفه، مقنعه و سرپوشی که سر و روی زن را بپوشاند.[7] حکم مذکور در آیه، این احتمال را که مراد از جلباب، لباس فراگیر (مانند چادر یا ملحفه) بوده است، تقویت می‌کند.[8]

وجوب حجاب

در جلد بیستم کتاب وسائل الشیعه فصل نکاح، بیش از صد روایت در وجوب حجاب و محدوده آن نقل شده است.[9] فقیهان شیعه و اهل سنت با توجه به آیات (به ویژه آیه ۳۱ سوره نور) و روایات، فتوا به وجوب حجاب داده‌اند.[10]

مراجع :

1-سایت پایگاه اطلاع رسانی حوزه به آدرس ” https://hawzah.net “

2-سایت ” ویکی شیعه ” به آدرس ” https://fa.wikishia.net “
 
3-ابن منظور، لسان العرب، ذیل واژه «خُمُر».

4-طباطبائی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱۵، ص۱۱۶؛ قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ۱۳۶۴ش، ج۱۲، ص۲۳۰.

5-حکیم، مستمسک العروة الوثقی، ۱۴۰۴ق، ج۱۴، ص۲۸؛ ج۵، ص۲۴۳.

6-مقدم، ادلة الحجاب، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۲۵۱-۲۶۹.

7-ابن منظور، لسان العرب، ذیل واژه حجاب؛ قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ۱۳۶۴ش، ج۱۴، ص۲۴۳.

8-سیفی‌ مازندرانی، دلیل تحریرالوسیلة، ۱۳۷۵ش، ج۶، ص۲۹-۳۰؛ مجلسی، روضةالمتقین، ۱۴۰۶ق، ج۸، ص۳۵۳.

9-حرّ عاملی، وسائل‌الشیعه، ۱۴۱۶ق، ج۲۰، ص۱۹۹، ۲۰۵، ۲۰۶، ۲۲۳-۲۲۵، ۲۲۹.

10-شیخ انصاری، کتاب النّکاح، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۸-۴۳؛ خوئی، المبانی فی شرح العروة الوثقی: النکاح، ۱۴۲۶ق ، ج۳۲، ص۲۱-۲۲؛ نراقی، مستند الشیعة، ۱۴۱۹ق، ج۱۶، ص۴۹؛ فاضل، «بررسی لزوم و حدود حجاب در فقه اهل تسنن»، ۱۳۸۶ش، ص۲۸-۳۰.